رمزگشایی از سیاره سرخ با شهاب‌سنگ‌های مریخی

 از پایگاه اطلاع‌رسانی ساینس‌دیلی، دانشمندان شهاب‌سنگ‌هایی را در دهه‌های اخیر در قطب جنوب و آفریقا جمع‌آوری کرده‌اند که در حدود ۱.۳ میلیارد سال پیش در سیاره مریخ تشکیل شده‌ و سپس از مریخ به بیرون پرتاب شده‌اند.

جیمز دی زمین‌شناس در موسسه اقیانوس‌شناسی اسکریپس دانشگاه کالیفرنیا به تازگی نتایج بررسی‌های انجام شده بر روی ترکیبات این نمونه‌های آمده از مریخ را در نشریه پیشرفت‌های علم منتشر کرده‌اند.

«دی» مولف اصلی این گزارش تحقیقی گفت: این نتایج نه تنها برای فهم چگونگی شکل‌گیری و تکامل مریخ حائز اهمیت هستند بلکه همچنین از این حیث مهم هستند که می‌توانند داده‌های دقیقی برای ماموریت‌های ناسا مانند ماموریت کاوشگر اینسایت (Insight ) و «استقامت» (Perseverance) و «بازگشت نمونه مریخ» (Mars Sample Return) فراهم سازند.

وی خاطرنشان کرد: شهاب‌سنگ‌های مریخی تنها مواد فیزیکی از سیاره مریخ هستند که به آنها دسترسی داریم. آنها ما را قادر می‌سازند کاندازه‌گیری‌های دقیق و مشخصی انجام دهیم و سپس کمیت فرایندهای روی داده در درون مریخ و نزدیک به سطح مریخ را مشخص کنیم. این دانشمند افزود: این مواد اطلاعات مستقیمی درباره ترکیبات مریخ فراهم می‌کنند که می‌توانند به ماموریت‌های علمی در مریخ مانند ماموریت‌های جاری مریخ‌نورد «استقامت» یاری برسانند.

گروه تحقیقاتی «دی» روایت خود درباره شکل‌گیری مریخ را با استفاده از نمونه‌های شهاب‌سنگی ساخته‌اند که همگی از یک آتش‌فشان آمده‌اند. در حدود ۱۱ میلیون سال پیش اصابت یک سنگ آسمانی بزرگ به مریخ موجب پرتاب تکه‌هایی از سطح این سیاره به درون فضا شد.

برخی از این تکه‌ها به شکل شهاب‌سنگ بر روی زمین فرود آمدند و اولین آنها در سال ۱۸۱۵ در منطقه‌ای در فرانسه و سپس در سال ۱۹۰۵ در کشور مصر کشف شدند. از آن زمان تا کنون تکه‌های بیشتری از این شهاب‌سنگ‌ها در مناطقی از جمله در قطب جنوب کشف شده‌اند. این محققان نشان دادند که این سنگ‌ها از طریق فرایندی موسوم به «بلوری‌شدن شکنشی» (fractional crystallization) در آتش‌فشان محل شکل‌گیری آنها با یکدیگر ارتباط دارند.

محققان با بررسی ویژگی‌های این سنگ‌ها مشخص کردند که پوسته بالایی مریخ از لحاظ اتمسفریک دچار تغییر شده است و همچنین یک پوسته پیچیده عمیق‌تر و یک جبه (mantle ) وجود دارد. آنها همچنین می‌گویند که بخش داخلی مریخ که در مراحل اولیه تکامل آن شکل گرفته است نیز ذوب شده و انواع متمایزی از آتش‌فشان‌ها را ایجاد کرده است.

دی خاطرنشان کرد: مساله جالب توجه این است که شرایط آتش‌فشانی در مریخ شباهت‌های زیادی به زمین دارد هر چند تفاوت‌هایی نیز دارند. از سوی دیگر، مخازن (reservoirs) در مریخ بسیار باستانی هستند و اندک زمانی پس از شکل گیری مریخ از یکدیگر جدا شده‌اند اما در زمین اینها در طول زمین به کنار هم بازگشته‌اند. از این لحاظ ، مریخ یک پیوند مهم بین شکل اولیه زمین و شکل امروزی آن فراهم می‌کند.